FAUNA

Dieren in- en rondom het bastion

Regelmatig bereiken ons aanvullingen op deze pagina.
Deze rubriek wordt dan ook regelmatig uitgebreid met nieuwe artikelen.

De Bijen

Een bijdrage van Dennis Gennesen

Bijen

Bijen (Apidae) zijn een groep van insecten behorend tot de ordevliesvleugeligen (Hymenoptera). Bijen verschillen van de meeste andere(carnivore) vliesvleugeligen door het dieet van nectar en stuifmeel, ook de larven leven hiervan. Biologisch gezien hebben de bijen echter géén eigengroep. Alle soorten bijen behoren tot de superfamilie Apoidea, waartoe ook alle graafwespen behoren.

Tegenwoordig zijn er circa 20.000 bijensoorten bekend, hoewel het eigenlijke aantal waarschijnlijk hoger ligt. Bijen komen voor op ieder continent, met uitzondering van Antarctica, in alle ecosystemen waarin tweezaadlobbige planten groeien. Men onderscheidt onder andere eusociale bijen en solitaire bijen. Hommels behoren ook tot de bijen, ze kunnen beschouwd worden als bijen met een langere beharing, hierdoor kunnen ze in koelere streken overleven

Voeding

Bijen verkrijgen hun voedsel uit nectar en stuifmeel van bloemen. Op deze manier vormt de bij de belangrijkste schakel in het proces van bestuiving, dat verantwoordelijk is voor zo'n dertig procent van al het menselijk voedsel. Naast zijn rol als bestuiver staat de bij vooral bekend om zijn honing, hoewel slechts enkele bijensoorten (voornamelijk de honingbij) deze zoete stof aanmaken.

Bijen en wespen
Toevoeging n.a.v. De wespenplaag in het Oranjebastion  (door webmaster)

Wat zijn bijen?
Bijen zijn sterk behaarde vliegende insecten die honing maken en voorraden aanleggen voor de winter. Ze leven van nectar en stuifmeel dat ze uit bloemen en planten halen en door speciale stukjes aan hun poten, blijft plakken. Bijen vormen een belangrijke rol bij de bestuiving van bloemen en planten. Binnen de bijenfamilie kan er onderscheid worden gemaakt tussen solitaire bijen (wilde bijen) die alleen leven en eusociale bijen (hommels en honingbijen) die in volken leven. Van de drie bijensoorten is de honingbij veruit de meest bekendste.

Dit komt vanwege zijn herkenbare verschijningsvorm en zijn aanwezigheid in grote aantallen.

Ze worden veelal ingezet bij de bestuiving van gewassen en fruitbomen. Ook de hommel is een bij die in volken leeft en is te herkennen aan zijn langere geel met zwarte beharing. Van alle bijen zijn het alleen de vrouwtjes die steken. Dit doen zij met hun angel die aan haar achterlijf bevestigd zit. Deze angel bestaat uit weerhaken, die blijft steken in de huid van het slachtoffer. Als de bij zich na de steek los probeert te trekken, scheurt de angel met de gifblaas los van haar achterlijf. Dit betekent meteen het einde van haar leven. Omdat de gifblaas tot een minuut na de steek werkzaam blijft, is het van groot belang om de angel direct uit de huid te verwijderen.

Wat zijn wespen?
Wespen zijn geel/zwart gestreepte vliegende insecten met een smalle taille die alleen of in volken leven. Ze leven van nectar, honingdauw, luizen, stuifmeel, plantensap, vruchtvlees en sap van rijpe vruchten zoals peren en pruimen, maar ook van vloeibare zoete dranken of etenswaren zoals limonade of jam. Daarnaast zijn het ook vleeseters doordat ze andere vliegende insecten eten. Dit maakt wespen belangrijke insectenbestrijders. Wespen leven slechts een seizoen en leggen geen wintervoorraad aan. Bij wespen zijn het enkel de vrouwtjes die kunnen steken. Dit doen ze met hun zogenaamde naaldangel die, doordat het geen weerhaken heeft, niet achterblijft in de huid. Hierdoor verliest een wesp bij een steek zijn angel niet en is zij in staat om meerdere keren een steek toe te dienen. Vaak tot wel 10 keer! Bij een steek spuit een wesp kleine hoeveelheden gif in de huid van haar slachtoffer. Dit gif bevat lokstoffen waardoor andere wespen aangetrokken kunnen worden.

Wat is nu het verschil tussen bijen en wespen ?

DE BEVER(S)

In de rivier de Donge, welke achter ons complex stroomt, huizen ook een of meerdere bevers. Waarschijnlijk zijn het  een of meerdere exemplaren, of minimaal familie hiervan, die destijds in de Biesbosch zijn uitgezet.
Eerst dachten wij dat het er maar eentje zou zijn. Maar diverse waarnemingen en foto’s hebben inmiddels wel aangetoond dat het om meerdere exemplaren gaat.

Diverse bewoners spreken dan ook al over “Onze Bevers”

Het is in elke geval een goed teken en bewijs dat het goed gesteld is met de waterkwaliteit van de rivier De Donge.

Dat is vroeger wel eens anders geweest !

De bever is een groot aquatisch knaagdier. Hij heeft een brede, geschubde, horizontaal afgeplatte staart. De poten zijn vrij kort. De achterpoten hebben zwemvliezen. De kop is stomp en de oren en ogen zijn klein. De neus en oren kunnen worden afgesloten bij het zwemmen. Ook zit er in de wang een stuk weefsel dat de mond afsluit als het dier onder water knaagt. Hij verschilt van de Canadese bever (Castor canadensis) door de lichtere vachtkleur en langere neusbotjes. De vacht is geligbruin tot zwart van kleur. De meest algemene kleur is rossig bruin. Bevers uit noordelijke streken hebben een donkerder vacht dan zuidelijke dieren.

De bever heeft een kop-romplengte van ongeveer 75 tot 90 centimeter en een lichaamsgewicht van 12 tot 38 kilogram. De staart is 28 tot 38 centimeter lang. De grootte verschilt per regio. Er zitten geen grootteverschillen tussen mannetjes en vrouwtjes.

In de Biesbosch zijn tussen 1988 en 1992 42 bevers uitgezet. De eerste exemplaren waren afkomstig uit het Elbegebied in het voormalige Oost-Duitsland. Er leefden na een aanvankelijk moeizame start vanaf 1988, met veel sterfte, in het jaar 2000 circa 100 exemplaren. De Biesbosch blijkt geen ideale biotoop: de beverterritoria zijn er groot (een teken dat er per oppervlakte-eenheid niet zoveel te eten te vinden is) en in dode bevers wordt erg veel cadmium in de lever en de nieren aangetroffen, afkomstig uit de wilgenbast die het hoofdbestanddeel van hun dieet in de Biesbosch uitmaakt.

De bever staat op de rode lijst voor bedreigde zoogdieren. De grootste bedreigingen zijn momenteel het kleine aantal populaties en de geringe omvang van deze populaties. Het uitbreken van een ziekte kan tot gevolg hebben dat een populatie zoals in de Biesbosch (zo'n 60 dieren in 1996) geheel verdwijnt. Uit onderzoek in o.a. de Biesbosch bleek vooralsnog dat de aanwezigheid van een gevarieerd voedselaanbod belangrijker is dan rust en de kwaliteit van het water. In september 1995 is de bever opgenomen in de Natuurbeschermingswet.

Biesbosch blijft blij met bevers ?
Overname uit BNdeStem van donderdag 21 juli 2011  

Met dank aan Jan van Wanrooij (73)

DRIMMELEN - Nederland heeft er een nieuw woord bij: bevermanagement.
Oftewel: het managen van het probleem dat die bevers veroorzaken.

Niet langer is de bever geliefd als knuffelknaagdier en zoekobject van vele toeristische tochten door de natuur. De bever vormt een gevaar. Er zijn er te veel. En die knauwen erop los. Schade aan gewassen en dijken is het gevolg. Dat staat te lezen in het rapport van het faunafonds getiteld 'De verwachte ontwikkelingen van de beverpopulatie in Nederland: naar een bevermanagement'.Het leek zo mooi: eind jaren '80 werden er twee bevers uitgezet in De Biesbosch. Hoe romantisch. In de vier daaropvolgende jaren kregen er nog eens veertig een nieuwe biotoop in dit moerasgebied. Maar bijna 25 jaar na dato is hun aantal verveelvoudigd.

Van 500 nu in heel Nederland kunnen dat er in 2025 al 2.000 zijn. In De Biesbosch wonen inmiddels 97 families, goed voor zo'n 250 bevers. Is dat te veel? 'De Biesbosch lijkt verzadigd', schrijven de opstellers van het rapport. Maar vooral in Limburg met zijn kleine beekdalen en stromend water vormen de dammenbouwers een probleem. Translocatie lijkt het toverwoord: verhuizen naar gebieden als de Weerribben of de Dommel, die barrières hebben waar bevers moeizaam voorbijkomen. Het is een voorlopige oplossing, tot 2025. "Op termijn kan niet ontkomen worden aan enige vorm van populatiebeheer." Afschieten dus. Ach, zult u zeggen, 'ik heb nog nooit een bever gezien en dan hebben ze het nu al over afschieten?' Klopt, maar we hebben het wel over de langere termijn.

Zowel bij de beheerders van De Biesbosch als waterschap Brabantse Delta gaan nog geen alarmbellen af. Wel zijn er al bevers gesignaleerd in de driehoek tussen Moerdijk, Sprang-Capelle en Oosterhout. De bevers zijn gesignaleerd bij het Oude Maasje, het Gat van den Ham bij Lage Zwaluwe en de nevengeul bij industrieterrein Dombosch. "Er is nog geen probleem", zegt een woordvoerder van het waterschap. "De bevers in de Overdiepse Polder die wordt afgegraven, zitten in de oude dijk. Ze kunnen hun gang gaan. Er is extra gaas en grond aangebracht.

"Wel is er een beverprotocol in de maak. "We hopen dat de bevers de oude Donge bij de zandwinput in Oosterhout intrekken.

Daar hebben wij een natuurgebied ingericht en dat moet gesnoeid worden. Het zou mooi zijn als dat op natuurlijke manier kan."Een nuchtere reactie komt er ook uit De Biesbosch, waar boswachter Thomas van der Es bezweert dat de bevers 'absoluut geen schade aanrichten'. "De bever is het logo van het Nationaal Park en een grote toeristische trekpleister.

Wij als Staatsbosbeheer en de ondernemers varen er wel bij. We hebben nog maar twee of drie minuscule dammetjes geteld. Dat komt omdat ze hier overal aan voedsel kunnen komen. En we hebben niet voor niets een Nationaal Park: we laten de natuur z'n gang gaan."

En wat nog meer... ???

Ja, er waart natuurlijk nog veel meer rond in en om ons mooie Bastion.

Het zou dan ook aardig zijn als er iemand zich geroepen voelt om voor de rubriek FAUNA nog wat aanvullingen aan te leveren.

Wie meldt zich aan  ?

Meer weten ?,  mail naar : webmaster@oranjebastion.nl